οικολογια και θρησκεια
Μια πρώτη αρχή με την οποία στοιχειοθετείται η σχέση του ανθρώπου με το
φυσικό του περιβάλλον στην Ορθόδοξη Θεολογία αφορά την ιδιότητα που έχουν τα
ανθρώπινα όντα να αντιπροσωπεύουν τον Θεό, φροντίζοντας για τη δημιουργήματα
του, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού περιβάλλοντος. Υπό το πρίσμα αυτό, ο
άνθρωπος έχει την ευθύνη να φροντίζει και να αγαπά τη φύση, επιδεικνύοντας της
τον σεβασμό που της αρμόζει, εφόσον η ίδια αποτελεί ένα από τα ιερά, υλικά
δημιουργήματα του Θεού και μια προέκταση της σωματικής υπόστασης του
ανθρώπου.
Με τον όρο φροντίδα νοείται και η απασχόληση του Ανθρώπου στο φυσικό
περιβάλλον για την παραγωγή των προϊόντων, τα οποία αντιπροσωπεύουν τον
προσωπικό μόχθο του και εξυμνούν την αισθητική που χαρακτηρίζει το φυσικό
περιβάλλον Όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Μάρκος: «Η φύσις δια τον άνθρωπο
εγένετο» (Μαρκ. Β’27). Στη συνέχεια, η σχέση του ανθρώπου με το φυσικό
περιβάλλον διαμορφώνεται στην Ορθόδοξη Θεολογία από την προσπάθεια του
ανθρώπου να κατορθώσει την έσχατη τελείωση, αξιοποιώντας το φυσικό περιβάλλον
με έναν εποικοδομητικό τρόπο ώστε να ενδυναμωθεί η ενότητα που έχει ο
Δημιουργός με τα κατ΄εικόνα δημιουργήματα του.
Ο χριστιανισμός μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του οικολογικού
προβλήματος, βάσει της σημασίας που έχει η χριστιανική αποκάλυψη και κατά
συνέπεια βάσει της σημασίας που έχει η συνεργασία των χριστιανών θεολόγων με
τους οικολόγους. Μια ακόμη αρχή με την οποία μπορεί να συμβάλλει ο
Χριστιανισμός στην αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος αφορά τη δέσμευση
των Χριστιανών στον αγώνα για τη μεταμόρφωση του φυσικού περιβάλλοντος, υπό
την προοπτική της αιωνιότητας και της ευθύνης που έχουν οι Χριστιανοί να
διαφυλάττουν τα επίγεια.
Όμως, η ευθύνη αυτή δεν ταυτίζεται με την καταστροφική κυριαρχικότητα
του ανθρώπου προς το περιβάλλον. Τέλος, απαραίτητο είναι σύμφωνα με τις αρχές
του Χριστιανισμού, η Εκκλησία να μεριμνήσει για την επιβίωση των ανθρώπων,
μέσω της παροχής των βασικών υλικών αγαθών, με υπόδειγμα την ευλογία που
έδωσε ο Κύριος σε όλους τους κατοίκους του κόσμου.
Σημαντικό είναι αρχικά να αναφερθεί ότι δεδομένου της παρερμήνευσης των
πατερικών και βιβλικών κειμένων για ένα μεγάλο μέρος της Ιστορίας, η χριστιανική
σκέψη χαρακτηριζόταν από μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, γεγονός το οποίο
δρούσε ανασταλτικά στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζώων. Με τον τρόπο
αυτόν, η κυριαρχική ποιότητα που φαίνεται να διέθεταν τα ανθρώπινα όντα στη
σχέση τους με τα ζώα χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά για να δικαιολογήσει την
κακομεταχείριση τους από τον άνθρωπο.
Μολαταύτα, η χριστιανική άσκηση συμβιβάζεται με τη συμπάθεια με τα ζώα
δεδομένου ότι από τις απαρχές της δημιουργίας έγινε αντιληπτό ότι τα ζώα έχουν την
ίδια προέλευση με τα ανθρώπινα όντα και ως εκ τούτου, απαραίτητη είναι η
εγκαθίδρυση ενός κλίματος ειρήνης και αρμονίας μεταξύ των ζώων και των
ανθρώπων, όπως αυτό περιγράφεται ότι επικρατούσε στον Κήπο της Εδέμ. Υπό το
πρίσμα αυτό, οι άνθρωποι και τα ζώα έχουν από άποψη κατασκευής μια συμβιωτική
σχέση, η οποία καθιστά απαγορευτική την καταστροφή του έργου του Θεού από τον
άνθρωπο, μέρος του οποίου αποτελούν και τα ζώα. Την κατεύθυνση αυτή ακολουθεί
και η διδασκαλία του απόστολου Παύλου, στην οποία διακηρύσσεται ότι όλα τα όντα
ζουν αρμονικά μεταξύ τους, βάσει του δημιουργικού Λόγου του Θεού σε ένα πλαίσιο
στο οποίο ο άνθρωπος θαυμάζει το κάλλος του συνόλου των κτισμάτων.
Διαφωτιστικός στο θέμα είναι και ο ισχυρισμός του προφήτη Ησαΐα ότι η
Βασιλεία των Ουρανών συμβολίζει την ειρηνική συνύπαρξη των ζώων και των
ανθρώπων. Μέσα από το παράδειγμα του στοργικού Δημιουργού, τα ανθρώπινα όντα
καλούνται να δείξουν συμπόνια στα ζώα και να ελαχιστοποιήσουν το ενδεχόμενο
πρόκλησης πόνου σε αυτά, δεδομένου ότι η πρόκληση πόνου είναι ασυμβίβαστη με
τη διενέργεια ενός βίου που προσανατολίζεται στα χριστιανικά ιδεώδη. Καταληκτικά,
δεδομένου ότι το Άγιο Πνεύμα είναι παρόν σε κάθε δημιούργημα, τα ζώα ως
δημιούργημα του Θεού είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη με σεβασμό και
ευγνωμοσύνη ΑΠΟ ΠΡΕΚΑ ΧΑΡΑΛΑΜΙΠΑ