Παράξενο τὸ ἐρώτημα: Ποῦ εἶναι ἡ καρδιά σου; Ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου φυσιολογικὰ εἶναι στὸ ἀριστερὸ μέρος τοῦ στήθους. Μπορεῖ νὰ εἶναι δεξιά; Μπορεῖ! Καὶ ὄχι ἁπλῶς μπορεῖ. Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ πάει στὰ δεξιὰ ἡ καρδιά μας. Τὸ θέμα τὸ θέτει ὁ σοφὸς Σολομὼν στὸ βιβλίο τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Καρδία σοφοῦ εἰς δεξιὸν αὐτοῦ, καὶ καρδία ἄφρονος εἰς ἀριστερὸν αὐτοῦ» (ι΄ [10] 2). Τί ἐννοεῖ ὁ παράξενος αὐτὸς λόγος; Ἐπειδὴ τὸ δεξὶ χέρι τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων εἶναι τὸ πιὸ δυνατὸ καὶ τὸ πιὸ ἱκανό, θεωρεῖται ἡ δεξιὰ πλευρὰ προτιμότερη, ἀνώτερη, προνομιοῦχος. Τὸν ἔχει στὰ δεξιά του, λέμε γι’ αὐτὸν ποὺ θέλει νὰ τιμήσει κάποιον καὶ πράγματι, τὸν βάζει νὰ σταθεῖ, νὰ καθίσει, νὰ περπατήσει στὰ δεξιά του. Εἶναι τὸ δεξί του χέρι, παρατηροῦμε γιὰ ἐκεῖνον ποὺ θεωρεῖται ἄμεσος καὶ ἀναγκαῖος βοηθὸς κάποιου ἀνωτέρου του. Εἶναι δεξιοτέχνης, εἶναι ἐπιδέξιος, λέμε γιὰ τὸν ἱκανὸ τεχνίτη. Τὸ ἀριστερό, ἀντίθετα, δηλώνει συνήθως τὸ ἀρνητικό, τὸ ἀποτυχημένο. Ἑπομένως τὸ δεξιὸ καὶ τὸ ἀριστερὸ δηλώνουν ἀντίστοιχα τὸν ὀρθὸ καὶ τὸν διεστραμμένο, τὸν ἴσιο καὶ τὸν στραβὸ δρόμο. Ποῦ εἶναι ἡ καρδιά σου; Δεξιὰ ἢ ἀριστερά; Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν ὁ Ἐκκλησιαστὴς λέει ὅτι ἡ καρδιὰ τοῦ σοφοῦ καὶ συνετοῦ ἀνθρώπου εἶναι στὰ δεξιά του καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ ἄφρονος εἶναι στὸ ἀριστερό του μέρος, ἐννοεῖ, ἐπειδὴ ἡ καρδιὰ εἶναι ἡ ἕδρα τῶν διανοητικῶν δυνάμεων, ὅτι ὁ νοῦς τοῦ σοφοῦ σκέπτεται πάντοτε τὰ ὀρθά, ὁ δὲ νοῦς τοῦ ἄφρονος τὰ ψεύτικα καὶ διεστραμμένα. «Τοῦ σοφοῦ ὁ νοῦς ἀεὶ ἐπὶ τὰ δεξιὰ καὶ ἐπαινετὰ νεύει, ὁ δὲ τοῦ ἄφρονος ἐπὶ τὰ σκαιὰ καὶ ψευδῶς ἔχοντα», σχολιάζουν οἱ ἱεροὶ Ἑρμηνευτές. Ὁ νοῦς τοῦ σοφοῦ ἀνθρώπου στρέφεται πάντοτε πρὸς ὅσα ἀξίζουν τὸν ἔπαινο, ἐνῶ ὁ νοῦς τοῦ ἄφρονος πρὸς τὰ δυσάρεστα, τὰ μάταια καὶ ψεύτικα, τὰ ἀπατηλὰ καὶ ἀνούσια. Πράγματι, ὁ συνετὸς ἄνθρωπος ἀντιμετωπίζει τὰ προβλήματά του μὲ ὑπομονή, μὲ σύστημα, μὲ δεξιοτεχνία. Τὶς διάφορες ὑποθέσεις ποὺ τὸν ἀπασχολοῦν τὶς ἐξετάζει μὲ ψυχραιμία καὶ νηφάλια σκέψη καὶ τὶς διεκπεραιώνει μὲ σύνεση καὶ ἀκρίβεια. Τὶς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους τὶς ἀναπτύσσει μὲ καλὴ διάθεση, μὲ ἀμοιβαία ἐκτίμηση, μὲ καλοσύνη καὶ διάκριση, χωρὶς βιασύνες καὶ ἐπιπολαιότητες, χωρὶς ἐμπάθεια καὶ μισαλλοδοξία, προπάντων δὲ μὲ ἀνοχή, μὲ ὑπομονὴ καὶ ἀγάπη. Τὴ σχέση του μὲ τὸν Θεὸ τὴν καθορίζει ἡ βαθιὰ ταπείνωση, ἡ θερμὴ πίστη, ἡ πρόθυμη ὐποταγὴ στὸ θέλημά Του, ἡ ὁλοκληρωτικὴ ἀφοσίωση καὶ ἀγάπη. Ὁ φωτισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ νοῦς του κυβερνᾶ ὅλες τὶς πράξεις του καὶ κατευθύνει τὶς διαθέσεις, τὰ αἰσθήματα, τὰ θελήματα καὶ τὶς ἐνέργειές του. Ὅλα τὰ ἀντιμετωπίζει μὲ ἀγαθοὺς λογισμοὺς καὶ ὀρθὴ σκέψη, ὅλα προσπαθεῖ νὰ τὰ ζεῖ μὲ καλὴ διάθεση καὶ διαρκῶς ἀγωνίζεται νὰ ὑποτάσσεται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μὲ καθαρὴ καὶ ἄδολη καρδιά. Αὐτὸ σημαίνει τὸ «καρδία σοφοῦ εἰς δεξιὸν αὐτοῦ». Ἀντίθετα, «καρδία ἄφρονος εἰς ἀριστερὸν αὐτοῦ». Ὁ ἄφρων ἄνθρωπος, ὁ ἀσύνετος καὶ ἐπιπόλαιος, ἀποδεικνύεται ἀδέξιος καὶ ἀκατάλληλος γιὰ ὅλα. Εὔκολα περιέρχεται σὲ ἀμηχανία, ἐνεργεῖ βιαστικὰ καὶ σπασμωδικά, γι’ αὐτὸ καὶ ὅλα τοῦ ἔρχονται ἀνάποδα. Μοιάζει μὲ τὸν τεχνίτη ἐκεῖνο, ποὺ ἐπειδὴ τραυμάτισε τὸ δεξί του χέρι, πρέπει νὰ ἐργάζεται τὰ ἔργα του μὲ τὸ ἀριστερὸ καὶ βέβαια δυσκολεύεται πολὺ καὶ κάνει πολλὰ λάθη. Ὅλα τοῦ βγαίνουν ἄτεχνα καὶ ἀτελή. Ὁ ἄφρων ἄνθρωπος οὔτε μὲ τοὺς ἀνθρώπους ἔχει καλὲς σχέσεις οὔτε μὲ τὸν Θεὸ ἐπικοινωνεῖ. Τὸ νοῦ του τὸν κερδίζει ἡ ὕλη, ὁ κόσμος, τὸ ἄνομο συμφέρον, ἡ ἁμαρτία. Ὅταν βαδίζει στὸ δρόμο, ἡ «καρδία αὐτοῦ ὑστερήσει, καὶ ἃ λογιεῖται πάντα ἀφροσύνη ἐστί» (Ἐκκλ. ι΄ [10] 3). Ὅλα ὅσα σκέπτεται καὶ πράττει, ὅλη του ἡ διαγωγή, τὰ λόγια του, ἡ συμπεριφορά του, οἱ τρόποι του, μαρτυροῦν ἄνθρωπο ἀσύνετο. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν σοφὸ ἄνθρωπο, ποὺ ἐπειδὴ ἔχει φωτισμένο τὸ νοῦ του, βλέπει ποῦ βαδίζει, διακρίνει τοὺς κινδύνους ποὺ πρέπει νὰ ἀποφεύγει καὶ φροντίζει πάντοτε νὰ πατᾶ σὲ ἀσφαλὲς ἔδαφος, «ὁ ἄφρων ἐν σκότει πορεύεται», ὁ ἄμυαλος καὶ ἀμαθὴς βαδίζει στὸ σκοτάδι (Ἐκκλ. β΄ 14). Δὲν ξέρει ποῦ πηγαίνει, τί θέλει, ποιὸς εἶναι ὁ προορισμός του καὶ πῶς πρέπει νὰ ζήσει. Δὲν ἔχει καθαροὺς σκοπούς, δὲν μπορεῖ νὰ πετύχει ὑψηλοὺς στόχους. Τὸν κερδίζει τὸ μάταιο καὶ τὸ ἀπατηλό, ἡ ἁμαρτία καὶ τελικὰ ὁ θάνατος. Ἔχει σκοτισμένο τὸ νοῦ, ἔχει τὴν καρδιά του στὰ ἀριστερά του. Καὶ ἀπερίσκεπτα πέφτει ἀπὸ τὸ κακὸ στὸ χειρότερο. Μὴν πάθουμε τέτοια ζημιά! Νὰ ἔχουμε σύνεση, νὰ ἐπιζητοῦμε τὴν κατὰ Θεὸν σοφία. Νὰ ἔχουμε τὴν καρδιά μας στὰ δεξιά μας. Γιὰ νὰ ζήσουμε μὲ εἰρήνη, μὲ εὐτυχία καὶ χαρὰ στὸν κόσμο αὐτό, γιὰ νὰ πορευθοῦμε μὲ ἐλπίδα καὶ στὸ μακάριο κόσμο τῆς αἰωνιότητος.
ΟΣΩΤΗΡ2159