Ο Άγιος Χαράλαμπος και η φοβερή πανούκλα που θέριζε αλύπητα τον κόσμο στην Κάλυμνο

Ακουστά είχαν για το θαύμα του Αγίου «Χαλάραμπου» οι Καλύμνιοι και ιδιαίτερα οι Χωριανοί, κάτοικοι της ενορίας του. Ψηλά στο ύψωμα της Κοκχαλαρζάς1, στα βορειοδυτικά της Χώρας είναι χτισμένος ο Ιερός Ναός του Αγίου και γύρω του, περιστερώνες κάτασπροι και λουλακένιοι, τα παραδοσιακά χαμόσπιτα των ενοριτών του, όπου το «γώμα (δώμα) του ενός είναι αυλή του άλλου και… ένας σούλουνας (υδρορροή) τα χωρίζει!» Και οι ενορίτες του; λεβεντοσφουγγαράδες, μερακλήδες και γλετζέδες κι απλοί ξωμάχοι της στεριάς και της θάλασσας Γνώριζαν, σαν σε παραμύθι, από διηγήσεις των παλιάδων (γιαγιάδων) τους, πως εκεί στα 1840 έπεσε στο νησί «θανατικό», η φοβερή πανούκλα που θέριζε αλύπητα τον κόσμο. Η παράδοση αναφέρει πως την αρρώστια την έφερε από την Αλεξάνδρεια με τα εμπορεύματά του ένα καΐκι, κάποιου Λελέκη, γι αυτό και ονομάστηκε το «θανατικό του Λελέκη». Κι ήταν πολλά τα θανατικά και οι νεκροί θαβόταν πρόχειρα με μπόλικο ασβέστη στα χωράφια όπως όπως! Τρομαγμένοι οι κάτοικοι της Χώρας σκόρπισαν στις εξοχές, στα μικρονήσια για να γλυτώσουν κι ο τόπος ερήμωσε από ανθρώπους. Όμως ο Άγιος Χαράλαμπος, κυνήγησε το «θανατικό», το «πάτησε» εκεί στην Πλατζιόστρατα 2 και το εξόντωσε. Πλημμυρισμένοι από χαρά και ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο οι δύστυχοι ως τότε Καλύμνιοι λαμπροστολίστηκαν, έβαλαν τα γιορτινά τους «Ως λάμπει ο Άγιος, λάμπουνε τ’ άστρα // λάμπουν στη χάρη του και τα φουστάνια τ’ άσπρα. » και πήγανε στην εκκλησία του Αγίου για να δοξολογήσουν το σωτήρα τους. Από τότε υπάρχει το έθιμο στη γιορτή του να τον τιμούν οι Καλυμνιοπούλες ντυμένες στα πολύχρωμα καβάδια και στα όλο χάρη και δωρική λιτότητα Καλύμνικα φουστάνια τους. Και στηνόταν στην αυλή λαμπρός χορός κυκλωτικός, με την ψυχή ν’ αναγαλλιάζει ως τα ουράνια .